Opinie na temat stosowania suplementów diety są podzielone – zarówno wśród lekarzy i farmaceutów, jak i w społeczeństwie. Zazwyczaj przyjmowana jest jedna z dwóch postaw – skrajnie apologetyczna lub skrajnie krytyczna. Brakuje merytorycznej dyskusji na temat suplementów diety i ich wpływu na ludzki organizm. Powszechnie kierujemy się raczej utartymi opiniami.

Suplement diety to środek spożywczy, który ma na celu uzupełnienie diety w niezbędne witaminy i/lub minerały, a także pozostałe substancje odżywcze, których może brakować w naszych organizmie. Przyczyną niedoborów jest zazwyczaj źle zbilansowana i mało urozmaicona dieta. Dlatego też producenci suplementów zaznaczają, że ich produkty nie mogę być substytutem prawidłowo skomponowanej, zdrowej diety, a jedynie – jej uzupełnieniem.

Czy zarzuty względem suplementów diety są prawdziwe?

Jednym z głównych zarzutów wobec suplementów diety jest to, że w przeciwieństwie do leków ich działanie nie jest potwierdzane w randomizowanych badaniach z podwójnie ślepą próbą, nie przechodzą procedury dopuszczenia do obrotu i nie podlegają systemowi GMP. W związku z tym środowisko farmaceutyczne zakłada, że bioprzyswajalność, biodegradowalność i aktywność substancji czynnej w organizmie, która wchodzi w skład suplementu, nie jest oceniana. Rzeczywiście, system HACAP, któremu podlegają suplementy diety, nie stawia takich wymogów. Jest to furtka dla nieuczciwych producentów tego typu środków spożywczych, którzy stosują w swoich produktach substancje niedozwolone, dopuszczalne tylko dla leków. Inny przypadek to mniejsza niż deklarowana na opakowaniu i w ulotce ilość substancji czynnej, która ma uzupełniać niedobory witamin i minerałów.

Rynek suplementów diety jest różnorodny i bardzo rozległy. Dlatego też tak ważne jest, aby wybierać produkty sprawdzonych firm, które poddają ścisłej specyfikacji surowce wykorzystywane do tworzenia suplementów diety, a sama receptura ich przygotowywania opiera się na badaniach naukowych. Praktyka ta stosowana jest m.in. przez Aura Herbals – producenta i dystrybutora najwyższej jakości zdrowej żywności z certyfikatem BIO, żywności funkcjonalnej i suplementów diety. Istotną kwestią dla skuteczności danego suplementu jest także to, z jakiego surowca została pozyskana substancja czynna, będąca jego podstawą. Wiemy obecnie, że najlepiej przyswajalną przez ludzki organizm formą witaminy D3 jest ta pozyskana z lanoliny. Badania wykazują, że właśnie w tej postaci witamina D3 jest o 70% lepiej przyswajalna od innych form. Warto zwrócić zatem również uwagę na to, z czego została pozyskana substancja czynna i czy jej przyswajalność została udokumentowana w badaniach. Często wyniki takich badań publikowane są w czasopismach naukowych dostępnych online.

Interakcje suplementów diety z lekami i innymi substancjami

Suplementy diety zawierające określoną substancję czynną wchodzą w interakcje z innymi substancjami. Dlatego też istotne jest, żeby nie zażywać zbyt dużo suplementów diety w jednym czasie. Zdecydowanie lepsze są preparaty wieloskładnikowe, które zawierają zestaw witamin i minerałów odpowiednio dobranych ze sobą, wspierających wzajemnie swoje wchłanianie i pozytywne działanie na organizm. Przykładem takiego zestawu jest suplement D3 + K2MK7 – to kompleks witaminowy zapobiegający zwapnianiu i pękaniu naczyń krwionośnych. Dodatkowo witaminy te mają pozytywny wpływ na nastrój oraz wspomagają układ szkieletowy. Błędem jest natomiast jednoczesne suplementowanie magnezu i żelaza, gdyż są to pierwiastki, które wpływają na siebie antagonistycznie – jeden obniża przyswajanie drugiego, dlatego też nie należy ich łączyć. Przy prawidłowym przyjmowaniu suplementów diety bardzo istotne są dwie kwestie:

• należy dokładnie czytać informacje producenta zamieszczone na opakowaniu;
• podczas każdej konsultacji u lekarza, należy go poinformować, jakie leki wydawane bez recepty oraz suplementy diety przyjmujemy w danym momencie – to bardzo ważna wiadomość w kontekście farmakoterapii.

Wybierając suplementy diety produkowane przez podmioty odpowiedzialne, opracowujące swoje receptury na podstawie badań naukowych oraz korzystające z najlepszych surowców, można mieć pewność, że jest to produkt mający pozytywny wpływ na organizm. Suplementy diety mogą reagować z substancjami czynnymi leków, potęgując lub obniżając ich działanie. Za każdym razem ocena, co można przyjmować dodatkowo przy zaleconym leku, a czego nie powinno się już dostarczać w postaci suplementu, należy do lekarza prowadzącego pacjenta.

Bibliografia:

1. IMS Institute for Healthcare Informatics (2011), The use of medicines in the United States: review of 2010, American Geriatrics Society updated Beers Criteria for potentially inappropriate medication use in older adults, J Am Geriatr Soc 2012; 60: 616-631.
2. Śliż D., Suplementy diety to leki czy żywność?, oprac. R. Sterczyński, Medycyna Po Dyplomie 2015; 3, [online:] https://podyplomie.pl/medical-tribune/18105,suplementy-diety-to-leki-czy-zywnosc – 10 XI 2018.
3. Wawer I., Paradowska K., Suplementacja witamin u dorosłych, Medycyna Po Dyplomie 2018; 6, [online:] https://podyplomie.pl/medycyna/30739,suplementacja-witamin-u-doroslych – 10 XI 2018.
4. Wyskida K., Chudek J., Suplementacja doustna potasu – wskazania, przeciwwskazania, sytuacje niejednoznaczne, Medycyna Po Dyplomie 2015; 5, [online:] https://podyplomie.pl/medycyna/18399,suplementacja-doustna-potasu-wskazania-przeciwwskazania-sytuacje-niejednoznaczne – 10 XI 2018.

Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.

W przypadku stosowania suplementu diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej dawki i że nie może on być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.

Każdy suplement diety przechowuj w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.